SECTOR WELZIJN EN WERK IN HET NEDERLANDS

Hoofdstuk 1 tot 7 wordt later herwerkt – dank voor uw geduld

1. Wat is een tolk Vlaamse Gebarentaal (VGT) ?

2. Wat is een schrijftolk (ST) ?

3. Hoe vindt u een tolk?

4. Hoe zoekt het CAB een tolk?

5. Duur van de normale zoekprocedure

6. Wanneer ontvangt u nieuws van het CAB over uw tolkaanvraag?

7. Een tolkaanvraag wijzigen of annuleren

8. Het prestatieblad van de tolk

De tolk geeft u op het einde van de tolkopdracht een prestatieblad. Op dat blad wordt ingevuld hoeveel uren er getolkt werd. U ondertekent dit en u ontvangt een dubbel (doorslag) van het blad. Zo hebt u een bewijs. Het is goed om al uw dubbels te bewaren in een map. Zo kunt u goed tellen hoeveel tolkuren u al hebt opgebruikt tijdens het jaar.

9.Betaling van de tolk

De tolk heeft recht op betaling. Deze bestaat uit een honorarium (uurloon) en betaling voor de reiskosten. Er bestaan verschillende tolktarieven.

9.1. Het tolktarief voor tolkgebruikers die tolkuren hebben

Indien u als tolkgebruiker recht hebt op tolkuren in uw leefsituatie, dan kan het CAB het honorarium van de tolk betalen met geld van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Dus dan moet u de tolkuren niet zelf betalen. Indien u als tolkgebruiker recht hebt op tolkuren in uw arbeidssituatie, dan kan het CAB het honorarium van de tolk betalen met geld van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB). Ook dan moet u de tolkuren niet zelf betalen. Een tolk wordt steeds betaald voor een vol uur, ook als hij geen volledig uur gewerkt heeft. Een voorbeeld: een tolkopdracht die 1u20 duurt, bevat één vol uur en één begonnen uur. Resultaat: 2u te betalen.

Het VAPH en de VDAB betalen de reiskosten van de tolk op Belgisch grondgebied (via het CAB).

De VDAB betaalt voortaan ook de reiskosten van tolken voor dove werknemers (of dove tolkgebruikers met het statuut van zelfstandige) die voor hun werk in het buitenland een tolk VGT of schrijftolk nodig hebben

Het CAB kan de reiskosten van de tolken in het buitenland terugbetalen indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, zie: Regels VDAB inzet tolken buitenland

9.2. Het tolktarief voor “derden” of cliënten die geen tolkuren hebben

Zie het document Hoe vinden gebruikers met tolkuren en derden een tolk?

10. Het recht op de verschillende soorten tolkuren: regels van de Vlaamse overheid

Er zijn 4 soorten tolkuren voor Vlamingen met een ernstige auditieve handicap.

Tolkuren in de leefsituatie

De tolkgebruiker kan een pakket tolkuren aanvragen bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Dit soort tolkuren kan ingezet worden bij tolkopdrachten in de leefsituatie. Deze tolkuren worden ook kort L- uren genoemd. De 'L' verwijst naar de leefsituatie. Soms noemt men de uren ook privé – tolkuren.

Tolkuren in de arbeidssituatie

De werkende tolkgebruiker kan een pakket tolkuren in de arbeidssituatie aanvragen bij de VDAB. Dit soort tolkuren kan ingezet worden op het werk (of in bijscholing voor het werk). De tolkuren worden kort A- uren genoemd. De 'A' verwijst naar arbeid.

Tolkuren bij het solliciteren

De tolkgebruiker kan van de VDAB ook een pakket tolkuren ontvangen om te solliciteren. Deze uren noemt men kort S- uren. De 'S' verwijst naar solliciteren.

Tolkuren bij beroepsopleidingen

In bepaalde gevallen kan een werkloze tolkgebruiker ook een pakket tolkuren bekomen om een opleiding te volgen. Dit zijn B- uren. De 'B' verwijst naar beroepsopleiding.

Hierna wordt uitgelegd welke de voorwaarden zijn om die verschillende soorten tolkuren te mogen gebruiken/ontvangen.

10.1. De tolkuren in de leefstuatie (L-uren)

10.1. 1. Inschrijving bij het VAPH

De tolkgebruiker moet eerst ingeschreven worden/zijn bij het VAPH. Dit gebeurt in samenwerking met een dienst die door het Vlaams Agentschap erkend is.

10.1.2. Tolkuren aanvragen met een brief

Een inschrijving bij het VAPH is nog niet voldoende. Men kan voor andere zaken ingeschreven zijn bij het VAPH. De tolkgebruiker moet met een brief duidelijk het “recht op tolkuren in de leefsituatie” aanvragen.

10.1.3. Medische voorwaarden

• 1° via een tonaal audiometrische test een gemiddeld gehoorverlies aantonen van 70 dB of meer aan beide oren voor de zuivere toonstimuli van 500, 1000, 2000 en 4000 Hz, vastgesteld overeenkomstig de BIAP-normen;

• 2° via een vocaal audiometrische test, bij een gemiddeld verlies van minder dan 70 dB, maximaal 70 % spraakverstaan aantonen bij optimale versterking.

  Een tolkgebruiker die (naast een auditieve beperking) ook nog een beperking van het gezichtsvermogen heeft, kan een recht op meer tolkuren bekomen. Voor deze persoon geldt dezelfde procedure. Hij dient medisch te bewijzen :

  • ofwel een gezichtsscherpte van minder dan 1/20 (0.05) aan het beste oog met de best mogelijke correctie met bril of contactlens

  • ofwel een gezichtsveld dat gemiddeld niet groter is dan 10° aan beide ogen.

10.1.4. Het basisrecht van 80 (of 220) tolkuren in de leefsituatie

Wanneer een dove gebruiker voor het eerst tolkuren aanvraagt bij het Vlaams Agentschap, zal de officiële datum van zijn aanvraag genoteerd worden bij het Vlaams Agentschap. Als zijn dossier goedgekeurd wordt, ontvangt de dove gebruiker het recht op 80 tolkuren in de leefsituatie. Het recht op die 80 tolkuren zal met terugwerkende kracht van start gaan vanaf de officiële datum van de aanvraag.

Voorbeeld: Piet vraagt op 1 november 2020 voor de eerste keer tolkuren aan bij het Vlaams Agentschap, want hij heeft op 14 november 2020 een tolk nodig in zijn sociaal leven. Het Agentschap stuurt in december 2020 een brief naar Piet met de beslissing dat zijn recht op tolkuren in orde is. In die brief zal staan dat zijn recht van start gaat op 1 november 2020. Dus Piet kan vanaf dan tot en met 31/12/2020 80 tolkuren in de leefsituatie gebruiken.

Eenmaal het recht op tolkuren verworven is, krijgt men dit recht het volgende jaar automatisch opnieuw. De gebruiker moet dus geen nieuwe aanvraag doen bij het VAPH.

In het voorbeeld van Piet: Piet zal dus op 1 januari 2021 automatisch opnieuw 80 tolkuren ontvangen. Piet mag dan voor 2021 80 tolkuren opgebruiken, maar hij mag daar geen overschot van het vorige jaar (uren uit 2020) aan toevoegen.

Uiteraard zal het CAB het gebruik van tolkuren van de klanten opvolgen, maar zoals men weet duurt een tolkopdracht soms langer dan gepland. Pas op het ogenblik dat de tolk zijn online prestaties invult, kan het CAB definitief noteren hoelang een opdracht effectief geduurd heeft. Dan kan het wel eens te laat zijn. Besluit: de dove klant moet de dubbels van de prestatiebladen goed bewaren en natellen. De dove klant met het recht op tolkuren is verantwoordelijk daarvoor.

10.2. De tolkuren in de arbeidssituatie (A-uren)

De VDAB is verantwoordelijk.

Wat moet gebeuren om het recht op 10% tolkuren in de werksituatie te krijgen? Dat hangt af van de situatie van de dove tolkgebruiker.

10.2.1. Had de dove tolkgebruiker vroeger al recht op A- en L-uren?

10.2.2. Heeft de dove tolkgebruiker nog geen L-uren en nog geen A-uren?

• ofwel vanaf 70 dB verlies aan het beste oor bij tonale audiometrie (vastgesteld door een NKO-arts)

• ofwel 70 % of minder spraakverstaan bij vocale audiometrie (vastgesteld door een NKO-arts).

De persoon moet dit attest samen met de "aanvraag recht op tewerkstellingsondersteunende maatregelen" onmiddellijk opsturen naar de provinciale afdeling van de VDAB (voor de adressen: zie www.vdab.be/experts-arbeidsbeperking). Meer info hierover zie www.vdab.be/arbeidshandicap/werknemers

De dove tolkgebruiker bezorgt bij zijn eerste tolkaanvraag in de arbeidssituatie aan het CAB een werkgeverstattest. Dit werkgeversattest vermeldt het aantal werkuren van de werknemer (een model staat onder de rubriek “Documenten NL punt 2.2. van onze website). Dankzij dit werkgeversattest kan het CAB weten hoeveel tolkuren de dove tolkgebruiker krijgt.

Een voorbeeld: Karel werkt voltijds en dat is 38u per week. Op een volledig jaar werkt Karel 38u x 52 weken = 1970u. 10% = 197 uren. Karel mag dus maximum 197 tolkuren voor het werk gebruiken.

A- uren mogen uitsluitend gebruikt worden met het doel om de bestaande werksituatie rechtstreeks te optimaliseren. M.a.w.: men mag geen A- uren gebruiken voor doeleinden die niets met het werk te maken hebben.

10.2.3. Had de dove gebruiker vroeger L-uren, maar nog geen A-uren?

10.2.4. Bijkomende tolkuren in de arbeidssituatie

10.2.5. A-uren in twee of meer jobs.

Voorbeeld: Tom werkt halftijds bij werkgever 1 en halftijds bij werkgever 2. 10 % tolkuren betekent dat hij 98 tolkuren kan inzetten voor zijn eerste job (19u per week x 52 weken = 988 werkuren of 98 tolkuren). Hij kan ook 98 tolkuren inzetten voor zijn tweede job. Als Tom in zijn eerste job 108 tolkuren inzet, dan moet hij dus in principe 10 tolkuren zelf betalen.

10.2.6. Wijziging van werkgever of van werkuren: het CAB verwittigen.

Bv. iemand die werkloos wordt, kan geen arbeidstolkuren meer inzetten.
Bv. iemand die van voltijds naar deeltijds gaat, ontvangt minder arbeidstolkuren.

10.3.Tolkuren bij het solliciteren (S-uren)

Niet alleen werkloze tolkgebruikers kunnen deze tolkuren krijgen. Ook werkende tolkgebruikers, die een ander of bijkomend tweede werk zoeken, kunnen die tolkuren krijgen. De enige voorwaarde voor de nieuwe tolkuren is: ingeschreven zijn als werkzoekende bij de VDAB.

Wat moeten dove tolkgebruikers doen om de S-uren te ontvangen ?

• 1e mogelijkheid: Als de gebruiker nog geen L-uren had, moet hij een attest aan een geneesheer-specialist vragen. Op dit attest moet vermeld staan: de diagnose en de verklaring dat de dove persoon aan de volgende medische voorwaarden voldoet:

  - ofwel vanaf 70 dB verlies aan het beste oor bij tonale audiometrie (vastgesteld door een NKO-arts)

  - ofwel 70% of minder spraakverstaan bij vocale audiometrie (vastgesteld door een NKO-arts).

  De gebruiker moet dit attest samen met de “Aanvraag recht op tewerkstellingsondersteunende maatregelen” opsturen naar de provinciale afdeling van de VDAB (meer info zie www.vdab.be/arbeidshandicap/werknemers)

• 2e mogelijkheid: Als de gebruiker vroeger bij het VAPH al L- uren had, dan moet hij geen attest aan een geneesheer-specialist vragen. De overige stappen hierboven besproken blijven wel hetzelfde.

Wat moeten dove tolkgebruikers doen om extra S-uren te ontvangen?

Indien nodig konden deze gebruikers vroeger nog extra 18 S-uren bekomen, maar dat kon alleen als de werkzoekende een dienstverlening kreeg van VDAB of één van de partners. Voortaan is die begeleiding niet meer verplicht: dove werkzoekenden kunnen zelf vrij oordelen hoe zij die extra tolkuren inzetten bij sollicitaties. De procedure voor uitbreiding van S-uren:

10.4. Tolkuren voor Beroepsopleiding (B-uren)

11. Klachten over de tolk

Het is mogelijk dat een tolkgebruiker niet tevreden is over de tolk, bv. over de betaling aan de tolk, of omdat u meent dat de tolk na de tolkopdracht de inhoud over de opdracht verder vertelt aan andere personen. In dat geval kan de tolkgebruiker een OTK-formulier invullen. 'O' staat voor Opmerking, 'T' voor Tip en 'K' voor klacht . Het OTK-formulier staat op onze website onder de rubriek “Gebruikers” en kan online ingevuld worden. Een online ingevulde OTK wordt rechtstreeks naar de directie van het CAB verzonden. Indien u deze OTK niet via de website online kan invullen, kan u ook een OTK-formulier in PDF downloaden. Dit formulier vindt u op onze website onder de rubriek documenten. Onderaan, bij de formulieren vindt u het OTK-formulier. U drukt dit formulier af en verstuurt het per fax of per post naar de directie van het CAB. Als de tolkgebruiker het formulier niet goed zelf kan invullen, kan hij het formulier invullen met de hulp van het CAB of met de hulp van iemand die hij echt vertrouwt. Binnen de maand ontvangt de tolkgebruiker een (eerste) antwoord van het CAB. De directie van het CAB probeert eerst zelf een oplossing te vinden. Als dat niet lukt, kan het probleem voorgelegd worden aan de Raad van Bestuur van het CAB. Als ook dat niet helpt, kan het klachtendossier doorgegeven worden aan de “klachtencommissie”. De klachtencommissie is gevestigd in het hoofdkantoor van het VAPH. In de commissie zetelen vertegenwoordigers van de belangenverenigingen van de dove cliënten, van de belangenvereniging van de tolken, van het CAB en van de overheid. De klachtencommissie kan dan een voorstel van oplossing geven aan het bestuur van het VAPH.

12.Klachten over het CAB

Het is mogelijk dat de tolkgebruiker niet tevreden is over de hulp van het CAB of over een bediende van het CAB. In dat geval kan de gebruiker een OTK-formulier invullen. 'O' staat voor Opmerking, 'T' voor Tip en 'K' voor klacht . Het OTK-formulier staat op onze website onder de rubriek “Gebruikers”. Indien u deze OTK niet via de website online kan invullen, kan u ook een OTK-formulier in PDF downloaden. Dit formulier vindt u op onze website onder de rubriek documenten. Onderaan, bij de formulieren vindt u het OTK-formulier. U drukt dit formulier af en verstuurt het per fax of per post naar de directie van het CAB. Als de tolkgebruiker het formulier niet goed zelf kan invullen, kan hij het formulier invullen me de hulp van het CAB of met de hulp van iemand die hij goed vertrouwt. De tolkgebruiker kan uiteraard ook een video boodschap in VGT aan het CAB bezorgen.

Binnen de maand ontvangt de tolkgebruiker een (eerste) antwoord van het CAB. Eerst zal de directie van het CAB proberen om een oplossing te vinden. Als dat niet kan, probeert de Raad van Bestuur van het CAB de zaak op te lossen. Als ook dat niet mogelijk is, kan de klacht voorgelegd worden aan de leidende ambtenaar van het VAPH in Brussel. Na onderzoek, eventueel met een onderzoek door de inspectie, wordt een oplossing voorgesteld en wordt een verslag overhandigd aan het bestuur van het Vlaams Agentschap. Voor de precieze tekst van de officiële klachtenprocedure, klik hier : Klachtenbehandeling CAB en tolken voor doven en slechthorenden.